پرورش گیاهان دارویی چرا باید مورد توجه قرار گیرد؟

پایگاه خبری آوای رودکوف:ایران در زمینه دارا بودن تنوع گیاهان دارویی یکی از کشورهای برتر دنیا بوده و به لحاظ تنوع وضعیت آب و هوایی دارای بیشترین تنوع است. به حدی که از مجموع ۱۴تنوع آب و هوای دنیا، سرزمین ایران از ۱۱تنوع آن برخوردار است. ولی با این وجود و با نظر به پیشینه کهن استفاده از گیاهان دارویی در ایران، چنین به نظر می رسد که هنوز نتوانسته ایم از ظرفیت‌های موجود در کشور بخوبی بهره برداری کنیم و جایگاه مناسبی در عرصه تجارت در بازارهای جهانی گیاهان دارویی بیابیم.

از گونه های مهم و کمیاب گیاهان دارویی موجود در استان آذربایجان شرقی می توان به بابونه، مرزه، پونه، آویشن، کاکوتی، مریم گلی، خار مریم، علف چای، گل انگشتانه، پولک، علف مار و انواع گونه های درختچه ای و درختی مانند قره قات، زغال اخته، نسترن وحشی، تمشک، بادام تلخ و سنجد تلخ و... اشاره کرد، به طور کلی عدم شناسایی دقیق گیاهان، بزرگترین موانع در استفاده از آنهاست و در این راستا لازم است گردآوری گونه های مورد نظر بر اساس نقاط پراکنش آنها انجام شود.

استاد گروه علوم و صنایع غذایی دانشكده كشاورزی دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار آوای رودکوف، اظهارکرد: اگر کشوری از منابع طبیعی ارزشمندی که دارد به‌خوبی بهره ببرد، ثروتمندترین کشورها خواهد بود، رونق بازار گیاهان دارویی مانع از خارج شدن ارز از کشور شده و ایران می‌تواند با داشتن منابع طبیعی عالی، سهم مناسبی از بازار جهانی داروهای گیاهی را به خود اختصاص دهد.

جواد حصاری بااشاره به افزایش مصرف گیاهان دارویی بیان کرد: گرایش افراد جامعه به مصرف داروها و طب گیاهی و استفاده از فرآورده‌های گیاهی طی سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده است و شاید یکی از مهم‌ترین علل روی آوردن مردم به طب گیاهی عوارض بیشمار داروهای شیمیایی است.

وی گیاهان دارویی را جزو منابع طبیعی هر کشور دانست و افزود: گیاهان دارویی جزو منابع طبیعی هر کشور محسوب می‌شود و از سرمایه‌هایی است که می‌تواند برای پیشرفت یک کشور مهم و ضروری به حساب آید، همچنین زمینه مناسبی در بازار کار برای جوانان ایجاد می‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز، یادآورشد: باید توجه داشت که هیچ‌گاه در مصرف گیاهان دارویی و فرآورده‌های گیاهی، حتی اگر نتایج مطلوبی هم داشته باشند نباید زیاده‌روی کرد؛ چرا که برعکس تصور عموم مردم گیاهان دارویی هم می‌توانند عوارض داشته باشند و باید در مصرف‌شان دقت کرد.
وی، افزود: بسیاری از بیماری‌ها با استفاده از گیاهان دارویی قابل پیشگیری و درمان هستند و هزینه و عوارض آن به مراتب کمتر از درمان با روش‌های نوین است، ولی در عمل توجه جدی به اولویت‌مندی آن ندارند.

حصاری از راهکارهای توسعه صنعت تولید گیاهان دارویی گفت و تاکید کرد: اطلاع‌رسانی و آموزش پزشکان و مردم، از راهکارهای توسعه این صنعت در کشورهای مختلف است و در کشورمان کمتر به این موضوع توجه شده است. به عنوان مثال، در حال حاضر هیچ نشریه اختصاصی در کشور وجود ندارد که به مقوله اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی پیرامون مزایای گیاهان دارویی و داروهای گیاهی بپردازد، در برنامه درسی دانشجویان پزشکی مطلب چندانی در این مورد مشاهده نمی‌شود.

باهدف پاسخگویی به افراد جامعه، افزایش سطوح کشت گیاهان دارویی احساس می شود

استاد گروه علوم و صنايع غذايی، دانشكده كشاورزی دانشگاه تبریز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار آوای رودکوف، اظهارکرد: باید برای تولید مناسب گیاهان دارویی با هدف پاسخگویی به افراد جامعه، افزایش سطوح کشت گیاهان دارویی بیش ازهر زمان دیگری احساس می‌شود.

صُدیف آزادمرد، از لزوم توجه به فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی در کشور بیان کرد: وجود استعدادهای بالقوه عظیم ملی و فرهنگ استفاده ازگیاهان دارویی در کشور و جایگاه گیاهان دارویی در توسعه اقتصادی، زیست محیطی و اشتغال زایی، به حدی است که می‌توان امروزه روند تعمیق و احیای آن را به ویژه در جهت افزایش صادرات غیرنفتی، به عنوان یکی از شاخه های اصلی توسعه اقتصاد ملی در کشور مدنظر قرارداد و اگر به این مقوله به صورت یک ضرورت ملی و در چارچوب یک برنامه مشخص و با نگرش سیستماتیک و جامع نگرانه عنایت شود، می تواند علاوه بر دستیابی به مدیریت توسعه پایدار در این بخش بالاخص در ابعاد کلان توسعه اقتصادی– زیست محیطی، بهداشتی(خودکفایی دارویی)، اشتغال، امنیت غذایی و ذخایر ژنتیکی در عرصه ملی و جهانی به عنوان یک منبع درآمد ارزی برای کشور محسوب شده و ایفای نقش کند.

وی، افزود: 10 درصد از داروهای مصرفی در جهان را گیاهان دارویی و داروهای گیاهی تشکیل می‌دهند که این میزان با گذر زمان رو به افزایش است.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز، یادآور شد: با وجود اینکه ایران از نظر تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی رتبه چهارم جهانی را داراست، ولی از نظر تولید داروهای گیاهی متأسفانه رتبه پانزدهم جهانی را دارد.

وی افزود: برای افزایش رتبه تولید جهانی عوامل متعددی دخیل هستند که می‌توان به تولید گیاهان دارویی به‌میزان کافی، با قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول اشاره کرد.

پزشکی نجف آبادی، بااشاره به راهکارهای افزایش رتبه تولید جهانی در داروهای گیاهی تاکیدکرد: برای دستیابی به افزایش رتبه تولید جهانی داروهای گیاهی, به تشویق کشاورزان به کشت گیاهان دارویی و افزایش سطح زیر کشت باید اقدام کرد و موانع بر سر راه را که زیرساخت‌های تولید هم به حساب می‌آیند باید شناسایی و زمینه توسعه را برای کشاورزان فراهم کرد.

براساس این گزارش، مقابله صحیح با عوارض طبیعی بخصوص خشکسالی با جایگزینی گونه‌های گیاهی مناسب، تأمین بذر و نهال به‌میزان کافی و گونه‌های مناسب برای کشت، آگاهی به‌موقع و کامل کشاورزان از مصوبات و تفاهم‌نامه‌های بین ارگان‌های مرتبط و همچنین اهرم‌های حمایتی در راستای کشت بهینه گیاهان دارویی، ترویج و اطلاع رسانی صحیح برای جلب نظر کشاورزان به کشت گیاهان دارویی با کیفیت مناسب و ایجاد فضای مناسب برای بازاریابی و بازرگانی گیاهان دارویی برای فروش مطمئن و بی‌دغدغه برای کشاورزان از جمله مواردی است که در صورت محقق شدن، موجب می‌شود تا حداقل در گونه‌های بومی مانع از واردات گیاهان دارویی و ارزبری بیهوده از کشور شویم.

گزارش از: امیرمسعود طایفه سلطانخانی