واکاوی عمده ترین مشکلات کشت گلخانه ای

پایگاه خبری آوای رودکوف- امیر مسعود طایفه سلطانخانی:بخش کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی هر جامعه است زیرا مواد غذایی و چگونگی تولید آن از زمان خلقت بشر بیشترین وقت و هزینه را به خود اختصاص داده است. هر چه علوم و صنایع مختلف پیشرفت می کنند باز هم نقایض و کمبودهایی وجود دارد که عمده ترین این کمبود ها ناشی از عدم استفاده بهینه از عوامل تولید است.

در جهان، کشورهایی که کمتر توسعه یافته اند یا از پیشرفت فنی و علمی مناسبی برخوردار نیستند منابع تولید را بیشتر به هدر می دهند. وجود عوامل تولید و پتانسیل های بالقوه کشور ایران پاسخگوی جمعیتی بیش از جمعیت فعلی است.

تغییر روش کشت در کشور با توجه به تغییر اقلیم و بحران خشکسالی ضرورتی انکارناپذیر است.

گلخانه را یکی از راه حل های مُدرن برای مبارزه با سرما، گرما و کم آبی می دانند و در بسیاری از کشور های قطبی یا کشور های استوایی که دارای آب و هوای سرد یا گرم هستند و یا با مشکل کم آبی رو به رو هستند، احداث گلخانه می تواند بهترین گزینه برای تولید میوه و سبزیجات در این مناطق باشد.

با توجه به نیاز روزافزون بازار، چه از نظر تولید گل و گیاهان زینتی و چه از نظر سبزیجات و صیفی جات خارج از فصل این روش تولید و کشت، امروزه به یکی از سود آورترین بخش های کشاورزی تبدیل شده است.

کشاورزی در گلخانه ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است؛ به علاوه بازه زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه تر است، بنابراین با درنظر گرفتن این موارد می توان به این نتیجه رسید که کشاورزی گلخانه ای می تواند سودآوری بیشتری داشته باشد و می توان گفت که سود گلخانه گاهی ده‌ها برابر از کشاورزی معمولی است.

میزان تولید محصول در واحد سطح افزایش می یابد، یعنی اگر کسی در فضای آزاد می تواند یک کیلو توت فرنگی در هر متر برداشت کند در گلخانه می تواند ۱۰ کیلو توت فرنگی در هر متر برداشت کند.

کمک به رشد و نمو چرخه اقتصادی محلی و بومی از نکات دیگر قابل ذکر است. با راه اندازی این نوع از کسب و کارها زمینه افزایش فعالیت های اقتصادی در شهرهای بزرگ و کوچک و بخصوص مناطقی که از لحاظ اقلیمی شرایط مساعدی را دارند، فراهم می شود.

صرفه جویی در مصرف آب و انرژی با توجه به خطر خشکسالی و کم آبی از مزیت های مهم راه اندازی کشت های گلخانه ای ست.

زودرسی در بازار سبزی و صیفی عامل مهمی در مسب درآمد است که پرورش دهنده با تجهیزات به وجود آورده قادر شد حداقل یک ماه در اکثر مناطق تولید زودرسی به وجود آورده و در پاره‌ای نواحی در هر زمان از سال که مایل باشد تولید را عرضه نماید.

کیفیت محصولات گلخانه‌ای به دلیل استفاده بذر خالص بسیار بالا بوده و در بساط فروشندگان به مثابه نگین درخشش دارد که خود به اهمیت اقتصادی این تولید کمک می‌کند.

جلوگیری از کوچ و مهاجرت کشاورزان و زارعان از منطقه و شهر یا روستای خود به شهرهای دیگر نیز از مزایای مهم توجه به سرمایه گذاری روی گلخانه ها است.

کشت گلخانه‌ای علاوه بر کاهش مصرف آب که از مسائل مهم کشور است، باعث افزایش تولید در واحد سطح (۱۰ برابر فضای آزاد) می‌شود و امکان تولید بیش از یک محصول در سال، استفاده از اراضی غیرقابل کشت با سیستم‌های نوین مانند هیدروپونیک و عدم وابستگی تولید به شرایط محیطی را فراهم می‌سازد، همچنین افزایش کیفیت محصول تولیدی با کنترل دقیق و بهتر آفات و بیماری‌ها و کاهش مصرف سموم، تنظیم برنامه کشت مطابق با نیاز بازار و افزایش صادرات از مزایای کشت گلخانه‌ای است. تداوم کار و تولید محصول در تمام فصل‌های سال با توجه با امکان کنترل عوامل محیطی و تنظیم شرایط مورد نیاز گیاه، ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان و کارآموختگان کشاورزی و درنهایت و حفظ محیط زیست، از فرصت‌هایی است که با کشت گلخانه‌ای نحقق می یابد.

مهم‌ترین مشکل گلخانه‌دارها مشکل بازار است، نبود ثبات در بازار ایران و نوسان شدید قیمت‌ها، باعث کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در این بخش شده است.

بالا بودن سود تسهیلات بانکی، اخذ وثیقه‌های سنگین از سوی بانک و کوتاه بودن زمان بازپرداخت است. همچنین همکاری نکردن اداره‌های مربوط برای تامین آب از جمله دیگر مشکلات گلخانه داران محسوب می شود.

گلخانه‌ها در صورت مُدرن شدن عملکرد بهتری خواهد داشت و تولید تا 2 برابر افزایش می‌یابد. نبود خطوط هوایی حمل محصولات صادراتی، دیگر مشکل کشت‌های گلخانه‌ای است، به طوری که گاهی محصولات تولیدی که باید به صورت تازه مصرف شود، دو هفته به طول می انجامد تا به بازار هدف برسد و به شدت کیفیت آنها کاهش می‌یابد.

به‌طور کلی اغلب شهرک‌های گلخانه‌ای کشورمان دولتی هستند که با استفاده از منابع دولتی و با بازدهی بسیار پایین اداره می‌شوند درحالی‌که اگر اجازه داده شود بخش‌خصوصی وارد عمل شود بدون تردید امتیازهای مدیریتی بخش‌خصوصی می‌تواند گلخانه‌های کشورمان را از رخوت موجود خارج کند.

برای اینکه تولیدکنندگان بتوانند به تولید خود حتی در شرایط نامناسب ادامه دهند، لازم است با استفاده از فناوری‌های نوین و همچنین نوآوری‌ امکان مقاومت در برابر مشکلات را ایجاد کنند اما متاسفانه به جای اینکه در این زمینه انرژی خرج کنند بیشتر باید در اداره‌های دولتی در مقابل قوانین غیراصولی و دست و پاگیر ایستادگی کنند.، به‌عنوان مثال می‌توان با استفاده از منابع طبیعی خورشیدی و نزولات جوی بسیاری از هزینه‌ها را مدیریت کرد، اما تا زمانی‌که تولیدکننده درگیر مواردی پیش پا افتاده و قوانین غیراصولی است، امکان این نوع بهره‌وری واقعا وجود ندارد.

با توجه به تداوم تولید در گلخانه‌ها می‌توانیم حتی تا ۵۰ برابر تولید صنعتی محصولات باکیفیت را روانه بازار کنیم، چون محدودیت زمانی در میان نیست به صورتی که وقتی یک گلخانه ۳۵۰۰متری زیر کشت گوجه فرنگی می‌رود در کوتاه‌ترین مدت بوته به بار نشسته و تا ۹ماه بعد از آن روزانه بیش از یک تن محصول برداشت می‌شود درحالی که در کشت سنتی فقط سه ماه فرصت لازم است تا بوته به بار بنشیند و تنها پس از برداشت ۲۰روزه با تغییر شرایط اقلیمی کار تمام می‌شود.

سرمایه‌گذاران در صورت انتخاب صحیح نوع محصول، می‌توانند ارزش افزوده‌ای حتی بیش از صددرصدی را تجربه کنند چون در این نوع کشت متغیرهای طبیعی تا حد بسیار زیادی کنترل شده‌اند و می‌توان با مدیریت موارد را به نفع تولید هدایت کرد.

اگر می‌خواهید وارد کار زراعت گلخانه‌ای شوید، اول از همه به یک زمین کشاورزی نیاز دارید. بعد از آن نوبت به گلخانه می‌رسد که بسته به اینکه چقدر سرمایه اولیه داشته باشید، نوع و میزان هزینه آن تغییر می‌کند. گلخانه‌ها انواع مختلفی دارند که ارزان‌ترین آن گلخانه چوبی است؛ گرچه عمر این گلخانه نسبت به بقیه کمتر است و هر سه‌چهار سال یک بار باید تعویض شود. اگر بخواهید برای پنج هزار متر یا به اصطلاح پنج جریب زمین، گلخانه چوبی تهیه کنید، تقریبا ۵۰ میلیون باید فقط برای آن هزینه کنید. هزینه بذر هم به مرغوب بودن یا نبودن آن بستگی دارد و از یکی‌دو میلیون تا ۱۵ میلیون تومان متغیر است. علاوه بر این هزینه اجاره کردن زمین و کود و آب هم وجود دارد که بسته به شهر محل زندگی و نوع کود مصرفی متفاوت است. برای سم هم لازم نیست هزینه کنید و می‌توانید از جهاد کشاورزی شهر خود رایگان دریافت کنید. علاوه بر این فضای داخل گلخانه نیاز به گرم شدن دارد. اگر زمین زراعی در یک فضای سردسیری باشد، خاک هم باید گرم نکه داشته شود و باید از یر خاک لوله داغ رد شود و ریشه گیاه یخ نزند. هزینه گاز یا گازوئیل هم تقریبا ماهی یک میلیون تومان است. در این کار حتما به یک مهندس کشاورزی نیاز دارید. کشاورزی گلخانه ای نیاز به کارگر ثابت ندارد و فقط موقع و برداشت محصول به کارگر احتیاج دارد. تقریبا برای هر دوهزار متر به یک کارگر برای برداشت محصول احتیاج است. کارگر بیشتر سرعت عمل چیدن محصول را بیشتر می‌کند و در نتیجه وقت کمتری از شما می‌گیرد.

کشاورزی گلخانه‌ای به اندازه کشاورزی روی زمین جذاب نیست. در این نوع از کشاورزی همه چیز مصنوعی است و اثری از نور خورشید نیست؛ اما سود گلخانه گاهی ده‌ها برابر از کشاورزی معمولی است. البته اگر می‌خواهید در این کار موفق باشید باید حتی الامکان فاصله محل زندگیتان با گلخانه کم باشد تا بتوانید ۲۴ ساعته به آن سر بزنید و در مواقع بحرانی مثل باران و تگرگ به داد آن برسید! یک لحظه غفلت در این کار می‌تواند زحمات یک ساله شما را بر باد دهد. رنگ و لعاب محصولات گلخانه‌ای هم معمولا بهتر از محصولات زمینی است؛ اما از نظر طعم معمولا محصولاتی که در زمین زراعی کشت می‌شوند، کیفیت بهتری دارند. علاوه بر این، کشاورزی گلخانه‌ای این امکان را به کشاورز می‌دهد که بذر را دستکاری کند و محصولات جدیدی تولید کند.