رهایی از اقتصاد تک محصولی چه مزایایی دارد؟

پایگاه خبری آوای رودکوف-امیرمسعود طایفه سلطانخانی:توسعه صادرات غیرنفتی در شرایط کنونی اقتصاد ایران از مهم ترین مسائل سیاسی و اقتصادی است که مسئولان کشور باید در نظر داشته باشند، از این رو توسعه صادرات غیرنفتی نه تنها از دیدگاه ارزآوری، بلکه از نظر ایجاد اشتغال در داخل کشور از اولویت و اهمیت ویژه ای برخوردار است.

تنوع صادرات غیرنفتی نه تنها از دیدگاه اقتصادی، بلکه به عنوان یک راه حل سیاسی در راستای پیشبرد اهداف دولت نیز موثر واقع می شود، به همین سبب اندیشه گسترش صادرات غیرنفتی از دیرباز در سطحی گسترده مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.

یکی از بخش هایی که می تواند برای توسعه فعالیت های غیرنفتی انگیزه داشته باشد، بخش خصوصی است، اما باید توجه کرد تا این بخش حرفه ای باشد، نه آنکه به صرف داشتن سرمایه، وارد بازار شود. بخش خصوصی حرفه ای معتقد به فعالیت حرفه ای است و شناخت کافی از بازارها و تولیدهای به روز و آمادگی برای رقابت با انواع گروه ها در بازارهای مختلف دارد.

صادرات غیرنفتی بخصوص کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال در جامعه جوان ایران را بهبود ‌بخشیده و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور می‌شود و همچنین ضریب تاثیرپذیری کشور از تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی که بواسطه تکیه بر اقتصاد نفتی بوجود می‌آید را کاهش می‌دهد. به ویژه اینکه در تحولات نوین اقتصاد جهانی که به سمت حذف تمامی موانع غیرتعرفه‌ای و کاهش تعرفه‌ها حرکت می‌کند، به منظور افزایش سهم کشور در اقتصاد جهانی و دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، جهش صادراتی امری الزامی بوده و عزم جدی را می‌طلبد.

در جامعه‌ای مبادله گسترش می‌یابد و زمینه برای توسعه اقتصادی فراهم می‌شود که در آن، تقسیم کار اجتماعی از شدت و توسعه بالاتری برخوردار باشد. به عبارت دیگر، تجارت زمینه را برای تقسیم کار اجتماعی فراهم می‌کند و تقسیم کار اجتماعی زمینه را برای توسعه اقتصادی ایجاد می‌نماید.

به عبارتی اگر کشورها بخواهند به توسعه اقتصادی دست¬یابند، مجبورند که در مبادله قرار گیرند و مبادله، اساس تقسیم کار اجتماعی است. بنابراین برای این که جامعه بتواند از تقسیم کار گسترده‌تر و بالاتری برخوردار باشد باید مبادله بیشتری داشته باشد، زیرا هرچه تقسیم کار بیشتر و تخصصی‌تر باشد بهره‌وری بیشتر می‌شود. مطالعات اخیر ثابت کرده که رشد بهره‌روی عوامل تولید، در مقایسه با افزایش انباشت سرمایه، اثر بیشتری بر تولید دارد که یکی از منابع افزایش بهر‌ه‌وری تجارت است. تجارت باعث می‌شود تا بنگاه‌های داخلی در سطح گسترده‌ای به عوامل تولید با هزینه کمتر دست یابند.

بطور کلی تجارت منجر به افزایش تخصص و کارآیی در بخش¬های صادراتی شده و درنهایت باعث تخصیص مجدد منابع از بخش¬های غیرتجاری و غیرکارآ به بخش‌های تجاری می‌گردد که این پدیده می‌تواند به رشد تولید کمک نماید. ضمن اینکه رشد صادرات بر رشد تولید اثرات جانبی نظیر افزایش بهره‌وری عوامل تولید، کارآیی در تخصیص منابع، پیشرفت تکنولوژی و استفاده از تکنولوژی های نوین، فراهم آوردن امکان بهره‌گیری از صرفه‌های ناشی از مقیاس و افزایش تخصص نیروی کار را دارد. به این ترتیب صادرات، خود به عنوان یک عامل مهم و تأثیرگذار در تولید کل کشور به شمار می‌آید.

توسعه تجارت خارجی با رویکرد توسعه صادرات امکانات جدیدی را برای توسعه اقتصادی کشور، از طریق ارتقا سطح تخصص¬ها و انتقال دانش و تکنولوژی فراهم کرده، امکانات ویژه¬ای را برای استفاده مطلوبتر و اقتصادی‌تر از منابع طبیعی در جهت توسعه اقتصادی کشور فراهم می¬نماید و از همه مهمتر اینکه معضل محدود بودن بازارهای داخلی را مرتفع می¬سازد.

و از طرفی رهایی از اقتصاد تک محصولی و ایجاد تنوع در اقلام صادرات و به‌طور اخص توسعه صادرات فرآورده‌های صنعتی از ضرورت‌های عام کشورهای جهان سوم و از ضرورت‌های خاص جمهوری اسلامی ایران است. با ایجاد تنوع در درآمدهای ارزی و افزایش مستمر سهم صادرات غیرنفتی از درآمد مذکور، نه تنها موضع کشور در توسعه صادرات غیرنفتی تقویت می‌شود بلکه به سبب اینکه فروش نفت در آن حالت تنها مجرای درآمدی کشور نیست، در صادرات و فروش نفت نیز موضع مستحکم‌تری می‌یابد، ضمن اینکه توسعه صادرات، بی‌تردید دارای اهمیتی استراتژیک برای اقتصاد کشور است.