اقتصاد مقاومتی؛ چتری برای نجات اقتصاد

پایگاه خبری آوای رودکوف- مدینه صابری: اقتصاد مقاومتی نه تنها یک راهکار در برابر تحریم‌ها بلکه یک چتر نجات برای سالم بر افق رسیدن است. اقتصاد مقاومتی در تلاش است جامعه را از تنگناهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نجات دهد و بدین وسیله برتری فکر و اندیشه ایرانی در هر زمینه را بر سلاح‌های دشمنان اثبات کند.

هر جامعه برای برون رفت از مشکلات و تنگناهای خود به همت تدبیر مسولان و اندیشمندان، در تلاش است که استقلال خود را بر جهانیان و رقبای ملی و منطقه‌ای به اثبات برساند و چه بسا ممکن است در این راه با موانع فراوان روبرو شود و گاهی متحمل پرداخت هزینه‌های هنگفت مالی و معنوی هم بشود.

کشور ایران اسلامی نیز در طی سالیان متمادی و بر مبنای طرز تفکر حاکمان وقت همان دوره به منظور حصول اهداف خود، دست به تدوین برنامه‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری زده است که در برخی موفق و در برخی هم ناموفق بوده است. این نمونه راهکارها که به خصوص پس از به وقوع رسیدن انقلاب اسلامی نمودی خاص پیدا کرده است جایگاه خاصی را در بین برنامه‌های دولت و ملت پیدا کرده است به طوریکه دولت با اجرای اینگونه درصدد است هویت خود را به اثبات برساند.

یکی از برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی در راستای زدودن غبار تحریم از جامعه اسلامی، طرح و اجرای برنامه اقتصاد مقاومتی است که نقطه شروع آن به طور مسلم از خانواده و سپس مدارس و مراکز آموزشی است.

بنابراین اقتصاد مقاومتی یعنی یک اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادی در کشور محفوظ بماند و هم آسیب پذیری‌اش کاهش یابد؛ این تعریفی است که مقام معظم رهبری حضرت آیه الله خامنه‌ای در دیدار با رئیس جمهور و هیئت دولت در تاریخ ۲/۶/۱۳۹۱ بیان کرده‌اند.

این تعریف تأکید می‌کند که نه تنها مسئولین، وظیفه تشریح و عمل به اقتصاد مقاومتی را دارند بلکه سیاستگذاری‌های ما باید به گونه‌ای پیش برود که ضمن آگاه‌سازی مردم و تولیدکنندگان، عرصه‌های صنعتی و سنتی بدور از هرگونه تقلید کورکورانه از کالاهای مصرفی و تزئینی خارجی، کیفیت و کمیت تولید در بخش صنعتی و کشاورزی و دامپروری را سرلوحه کار خود قرار دهند.

در جهان امروز بهره‌گیری از تجارب جنگ‌های قرون گذشته و عصر حاضر نشان می‌دهد سوای تحریم‌ها برنامه‌ریزی اقتصادی، نقشی دو چندان در جهت‌دهی تولید بهینه بازی می‌کند؛ به طوریکه از نتایج آن افزایش راندمان تولید است؛ چنانکه مبحث برنامه‌ریزی اصولی موفق نیز با تولید بهینه در بخش‌های مختلف تولیدی و خدماتی توانسته است هر ساله برترین تولیدکنندگان را در سطح استانی و کشوری معرفی کند.

پس اقتصاد مقاومتی درصدد است با بهره گیری از چهار اصل تکیه به مردم، حمایت از تولید ملی و تولید داخل شهرستان، مصرف بهینه- افزایش تولیدات داخل و جلوگیری از اسراف و تبذیر بتواند گامی مهم برای نیل کشور و شهرستان به سمت خودکفائی و دوری از وابستگی بردارد.

با توجه به اینکه اقتصاد مقاومتی در هر نقطه از کشور، تعریف شده است و مشخص است نگرش مردم به این طرح تحت تاثیر حواشی- برنامه ریزیهای رسانه‌ای ملی و اخبار درج شده در رسانه‌ها و منتشرشده از تلویزیون و رادیو، بسته به سواد جامعه تغییر محسوس پیدا کرده است؛ به طوریکه گرانی مایحتاج زندگی، رکود بخش مسکن، فضاهای نامناسب شهری و فقدان امکانات رفاهی برای متناسب سازی سرانه شهروندی همه مردم اعم از شهروندان و مسافرین را با پریشانی و اضطراب خاطر روبرو کرده است.

بنابراین موارد بالا خود نقشی مهم در شکل‌گیری سیاست اقتصاد مقاومتی دارد و نشر و نهادینه‌سازی آن برای عموم را به دنبال دارد.

می‌توان اذعان کرد همانطور که اقتصاد مقاومتی در چارچوب اصول ۶ و۱۲ گانه و ۴ گانه خود، دوری از ریاضت را پیشه می‌کند، تأمین امکانات شهروندی به دور از هر گونه دغدغه و تشویش فکری می‌تواند بخشی از استقلال ملت را رغم بزند، چرا که تجربه ثابت کرده است همین امکانات خیره کننده شهروندی در کشورهای مجاور و ملل پیشرفته، چشم بسیاری از سرمایه داران را به خارج معطوف کرده است و به مهاجرت آنان منجر شده است.

برنامه‌های توسعه بخش کشاورزی، صنعتی و دعوت از سرمایه‌گذاران در این برهه از زمان نیز بخشی از تلاش مسئولین شهرستان ها برای دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی است تا بتوان ضمن همفکری با ایده پردازان و صاحبین طرح‌های کشاورزی و صنعتی این بخش از جامعه را فعال کرد؛ همانگونه که دائماً در برنامه‌ریزی اصولی برای سوق به سمت بهره‌وری بیشتر با توجه به اینکه مدار کلی کشور بر مبنای اقتصاد کشاورزی دور می‌زند لازم است با لحاظ شدن رویکردهای بلندمدت اقتصاد مقاومتی، اقتصاد کشاورزی کشور هم همپای دیگر بخش‌ها به سمت صنایع تبدیلی بخش کشاورزی هدایت شود که خود می‌بایست بر پایه دانش جدید داخل و بهره‌گیری از اختراعات مخترعین داخلی در حوزه‌های مدنظر باشد و در ضمن طوری اجرا شود که بخش خدمات را نیز خدشه‌دار نکند.

اقتصاد مقاومتی راهکاری مهم برای اصلاح شیوه‌های مدیریتی است

با بکارگماری اصول اقتصاد مقاومتی در سطح کشور پهناورمان می‌توان معضلات فعلی همچون تورم و گرانی محصول را کاهش داد و این نمونه اقتصاد را پشتوانه‌ای برای پول، قلمداد کرد و به تبع آن هم در آینده با خروج از گرد باد تحریم‌ها، میزان واردات را کاهش و سطح صادرات و ارزآوری را تضمین کرد.

روبرو شدن کشور در سال‌های گذشته با گردباد تحریم‌ و تبعات حاصل از آن نشان داد که تکیه کشور بر سیاست تأمین پول از یک محصول زیر زمینی(نفت) نه تنها راهکار درازمدتی برای رفع تورم نیست بلکه تکیه بر یک محصول، خود نوعی ضعف در عرصه مدیریتی است.

در هر حال تبعات حاصل از تکیه بر یک محصول در بیش از سی سال گذشته تاکنون حکایت از ایجاد عزم جدی مسئولین و مردم برای برنامه‌ریزی حساب شده به دور از هر گونه سوگیری در مسیر استفاده و حتی ذخیره منابع است؛ چرا که مردم کشورمان در همه ادوار تاریخ این میهن پرآوازه از بعد معیشت و لوازم تأمین معیشت، آسیب دیده‌اند.

هر طرح یا برنامه‌ای که از مرحله تصویب مجلس شورای اسلامی و یا دستگاه‌های کشور می‌گذرد باید بر اساس اصول اجرائی خود مورد توجه قرار گیرد و چه بسا برنامه ملی اقتصاد مقاومتی هم از این منظر بی‌بهره نبوده است. این برنامه هم در راستای اجرائی شدن و حصول نتیجه مطلوب به منظور ایجاد یک جامعه مقتدر در عرصه ملی و منطقه‌ای پیش‌زمینه‌هایی مثل: وحدت، انسجام داخلی، حرکت منابع به سمت فعالیت‌های مولد، سیاست متناسب با برنامه، تأمین و لحاظ شدن بودجه‌های لازم، راهکار ایجاد سرمایه‌های جدید و بهره‌گیری از توان عمده ی مردم را نیاز دارد تا در سطح ملی نهادینه شود.

ناگفته نماند که دانش‌آموزان به‌عنوان قشر نوپای جامعه در مسیر به نتیجه رسیدن اقتصاد مقاومتی نقشی بارز و آشکار دارند؛ چنانکه بر مبنای نظرات برخی صاحب‌نظران حوزه تعلیم و تربیت، مدرسه خانه دوم فرزندان است و لیکن مدرسه است که با بهره‌گیری از توان معلمین و دست‌اندرکاران آموزشی و تربیتی، بهترین توان را برای آموزش تعادل اقتصادی و صرفه‌جویی در انجام هزینه و مدیریت بر درآمدها، کارآفرینی و جستجوگری برای کسب درآمد دارد.

در راستای موضوع تلاش برای نهادینه سازی اقتصاد مقاوتی لازم است بر سخنان غلامرضا اسد اللهی، عضو هیت رییسه کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی درج شده در سایت «بتاجا» تأکید کنیم که اقتصاد مقاومتی را راهی برای تحول عظیم اقتصادی می‌داند و می‌گوید: «لازم است سرمایه های مردم به کار گرفته شود؛ در اقتصاد مقاومتی باید به سمتی برویم که سیستم تولید و اقتصادی کشور از تحریم ها متأثر نشده و به راه خود ادامه بدهد. از این رو در این جهت باید ظرفیتها و توان داخلی خود را به کار بگیریم تا کارشناسی‌هایی که در اقتصاد مقاومتی انجام شده است به تحلیل نرفته و پررنگتر از گذشته به کار خود ادامه دهد، که این مستلزم اتکا به توان داخلی با تکیه بر خودباوری است. فاصله‌ ما با اقتصاد مقاومتی، با اقتصاد تهاجمی، با اقتصاد اسلامی و عدالتی بسیار زیاد است. متأسفانه با وجود اینکه کشور ما از بهترین منابع طبیعی،‌ معدنی و انسانی برخوردار است اما در راستای اقتصاد مقاومتی به کار گرفته نمی شود؛ به هر حال موضوع هر کدام از این اقتصادها انسان و اراده‌های انسانی است. ما می‌توانیم با هدایت دادن به انگیزه‌ها، آرمان‌ها و ایمان مردم حرکت را آغاز کنیم و به یک معنا باید عنصر ابتکار، خلاقیت، توانمندی و ارزش‌های انسانی را وارد محور اقتصاد مقامتی کرده و با تکیه بر توانمندی های داخلی تحول عظیمی در اقتصاد کشور به وجود آوریم. همانطور که توانستیم نتیجه جنگی را که به ما تحمیل شده بود را تغییر دهیم، این بار می توانیم نتیجه تحریمی که ظالمانه بر ما روا داشته شده است را تغییر داده و جهانیان را بهت زده کنیم.”

با توجه به اینکه برنامه‌های توسعه ملی در حداقل یک دهه گذشته بر مبنای اقتصاد مقاومتی، رغم خورده است و بهره‌وری را رکن اساسی خود قلمداد کرده است، بهتر است بر این نکته تصریح کنیم که اقتصاد مقاومتی با موضوع بهره‌وری هم ارتباط نزدیکی دارد.

بر اساس نظام تدوین برنامه ششم توسعه ملی که در ابتدای مهر ماه امسال به همه دستگاه‌های اجرائی کشور ابلاغ شد، آمایش سرزمین و توسعه منطقه‌ای هم یک رویکرد مهم قلمداد شده و لزوم توجه به کل جغرافیای سرزمین در تدوین برنامه ششم توسعه ملی نیز مورد توجه قرار گرفته، به طوریکه بر این اساس، هفت اصل توجه به تعادل‌ها و عدم تعادل‌، نگرش تمرکزگرا‌، توجه کافی به محیط زسیت، بهره‌مندی از مزیت‌ها برای ایجاد قطب‌های توسعه‌ای، ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، قومی، اقتضاعات سیاسی و امنیتی تشریح شده است.

در این موضع بهتر است که اصول ذکر شده در صورتی که در برنامه پنجم توسعه ملی درج شده است و مورد نظر مسولین بوده است، در یک سال باقی‌مانده از برنامه پنجم حتماً مورد بررسی کارشناسانه دقیق قرار گیرد تا ضمن شناسائی بخش‌های اجرانشده اصول هفتگانه برنامه ششم که به طور یقین در برنامه پنجم هم مورد توجه مسئولین بوده و با تأکید بر این نکته که اصول هفتگانه ذکر شده به وضوح در اقتصاد مقاومتی نهفته است و اقتصاد مقاومتی در مسیر اجرا حتماً از این رهیافت‌ها بهره می‌گیرد، کمک فراوانی به تهیه و اجرا برنامه ششم کرد؛ چرا که هرگونه توجه به این مسأله، کشور را یک گام به سمت جلو هدایت می‌کند و استقلال و آبادانی بیشتری را برای کشور به دنبال خواهد داشت.


مدینه صابری/خبرنگار افتخاری پایگاه خبری آوای رودکوف